Polska Izba Handlu – najszersza reprezentacja handlu detalicznego zrzeszająca około 30 000 podmiotów handlu detalicznego i hurtowego – wyraża swoje najwyższe zaniepokojenie planami włączenia do planowanego systemu kaucyjnego opakowań szklanych oraz pojawiającymi się sugestiami, iż mogłyby nim zostać objęte także szklane opakowania jednorazowe.
W przedstawionym w ostatnich dniach projekcie Ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach, która ma wprowadzić system kaucyjny opakowań, pojawił się zapis o włączeniu do niego także opakowań szklanych do 1,5 l, a podczas posiedzenia Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska 8 lutego przedstawiciele Ministerstwa Klimatu i Środowiska poinformowali, iż resort analizuje możliwość rozszerzenia systemu kaucyjnego także o jednorazowe butelki szklane.
Polska Izba Handlu oraz liczne organizacje już od jesieni 2020 roku zwracają uwagę, że system nie powinien obejmować opakowań szklanych zarówno jednorazowych jak i wielorazowego użytku.
– Z punktu widzenia specyfiki i struktury handlu w Polsce oraz analiz prowadzonych przez organizacje branżowe, a także licznych informacji spływających z placówek detalicznych, jednoznacznie wynika, że wprowadzenie systemu kaucyjnego obejmującego wielorazowe, jak i jednorazowe opakowania szklane byłoby nieproporcjonalnym obciążeniem dla małych i średnich przedsiębiorców branży handlu w Polsce oraz w rezultacie pogorszyło by ich pozycję konkurencyjną wobec międzynarodowych sieci dyskontów. O ile już samo wprowadzenie systemu kaucyjnego na opakowania szklane wielorazowe jest poważnym problemem dla handlu o tyle, pomysł zmuszania sklepów do prowadzenia depozytu opakowań szklanych jednorazowych jawi się jako całkowicie oderwany od realiów funkcjonowania handlu w Polsce. Absolutnie nie jest akceptowalna sytuacja, w której małe sklepy staną się de facto punktami skupu surowców wtórnych. Większość sklepów w Polsce to małe placówki, w których po prostu nie ma miejsca na przechowywanie opakowań szklanych. O ile butelkę PET da się zgnieść żeby zmniejszyć jej objętość o tyle szkła już nie. Na chwilę obecną nie widzimy możliwości efektywnego uruchomienia systemu kaucyjnego, który obejmuje opakowania szklane bez znaczącego pogorszenia możliwości funkcjonowania małych sklepów, tak w zakresie bezpieczeństwa klientów i personelu, jak i efektywności funkcjonowania – mówi Maciej Ptaszyński, wiceprezes Polskiej Izby Handlu.
Warto także dodać, iż sam ustawodawca w założeniach do projektu ustawy stwierdzał, że wprowadzenie systemu kaucyjnego na opakowania szklane wykracza poza dyrektywę unijną. Należy tu również zatem przypomnieć Konstytucję Biznesu, która mówi o zasadzie dążenia do unikania nadimplementacji prawa UE.
W Polsce według danych Europejskiej Organizacji Opakowań Szklanych rok do roku wzrasta poziom recyklingu opakowań szklanych, co jest bardzo dobrą prognozą na przyszłość (2016 r. 53%, 2017 r. 62,5%). Obecnie już teraz około 70% opakowań szklanych w Polsce poddanych jest recyklingowi, a to jest bardzo dobrą prognozą na spełnienie wymagań Unii Europejskiej, aby osiągnąć pełny poziom 70% w 2025 roku. Dlatego w ocenie Izby nie jest konieczne dociążanie sklepów dodatkowymi obowiązkami w tym zakresie.
Podobnie zresztą negatywnie należy ocenić zamieszczenie w projekcie ustawy założenia obowiązkowego udziału w systemie depozytowym dla sklepów powyżej 100 m2. Jako praktycy rynku stoimy na stanowisku, że granica ta powinna być znacznie przesunięta w górę - konkretnie powinny nim być objęte obligatoryjnie sklepy powyżej 500m2. Jeżeli jakiś mniejszy sklep chce się włączyć w system depozytowy powinno to być możliwe na zasadzie dobrowolności, jednak powinna to być indywidualna decyzja przedsiębiorcy – dodaje Maciej Ptaszyński.
Po raz kolejny zwracamy także uwagę na inne aspekty, które powinny być zaadresowane, aby system depozytowy mógł działać efektywnie i nie zaburzał pracy polskich mikro małych i średnich przedsiębiorców z branży handlowej. System powinien przede wszystkich zapewniać:
• Sprawną logistykę zapewniająca maksymalna częstotliwość odbioru opakowań depozytowych od sklepów adekwatną do potrzeb danej placówki handlowej w tym także odbiór we wszystkie dni robocze;
• Możliwość ograniczenia kubatury odebranych opakowań – poprzez odbiór zgniecionych opakowań lub możliwość zgniatania odebranych opakowań przez sklep;
• Pokrycie przez system niezbędnych inwestycji – takich jak dostosowanie sklepu, zabezpieczenie terenu magazynowania opakowań, urządzenia wspomagające przechowywanie, zgniatanie i przyjmowanie opakowań;
• Zaadresowanie kwestii rozliczeń z operatorem systemu za opakowania z depozytem, tak by nie skutkowały one ponoszeniem przez sklepy kosztu zamrożenia części kapitału obrotowego w opakowaniach;
• Pokrycie dodatkowych kosztów ubezpieczenia opakowań na wypadek kradzieży w przypadku możliwości ponownego oddania opakowań po ich przyjęciu przez sklep oraz ubezpieczenia na wypadek pożaru;
• Pokrycie ewentualnych inwestycji związanych z zabezpieczeniem przeciwpożarowym w przypadku konieczności magazynowania łatwopalnych opakowań plastikowych na terenie sklepu.
W imieniu tysięcy polskich przedsiębiorców apelujemy do Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Parlamentarzystów, aby w pracach nad ustawą o systemie depozytowym uwzględnili głos praktyków handlu i nie przyjmowali rozwiązań wykraczających poza unijną dyrektywę i nie włączali opakowań szklanych do systemu depozytowego.
